دیدگاه نوین شلایرماخر

تا اینکه متکلم آلمانی فردریش شلایرماخر (۱۷۶۸-۱۸۳۴.م) در قرن نوزدهم شیوه دیگری پیشنهاد کرد. او راهِ دستیابی به دین را نه عقلانی می‌دانست و نه وحیانی، و دین را نه محصول عقل نظری تلقّی می‌کرد و نه عقل عملی و نه اراده اخلاقی بلکه دین را محصول تجربه یا انتباه دینی Religious Awarness می‌دانست. به نظر وی، دین موضوع یک احساس زنده است و نه پیامد امری دور از احساس دینی و غایب از تجربه دینی. دیدگاه نوین شلایرماخر که احتمالاً در کلام پیشینیان قابل ردیابی است، تاثیر ژرفی بر نگرش‌های کلامی و فلسفی معاصر داشته است تا آنجا که او را معمار الهیات لیبرال Theology Liberal تلقی کرده‌اند. در هر صورت، لیبرالیسم دینی ریشه در نگرش‌های وی دارد. علاوه بر لیبرالیسم دینی، لیبرالیسمی در ت مشاهده می‌شود که ‌اندیشمندانی آن نوع لیبرالیسم را منشا لیبرالیسم دینی می‌دانند.